Nông nghiệp hữu cơ – kinh tế tuần hoàn Quế Lâm: Từ tư duy ‘đánh đổi’ đến triết lý phát triển có trách nhiệm

Trong nhiều thập kỷ, nền nông nghiệp Việt Nam đã đi qua một chặng đường dài với những thành tựu to lớn về sản lượng, góp phần bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Nhưng đi cùng với đó là một thực tế không thể né tránh: sự lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật và mô hình sản xuất “ăn xổi” đã làm tổn thương đất đai, môi trường và chính sức khỏe con người. Đó là cái giá của một nền nông nghiệp “đánh đổi” – đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng, đánh đổi sức khỏe hôm nay lấy lợi ích trước mắt.

Chính trong bối cảnh ấy, nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn không còn là khẩu hiệu, mà trở thành yêu cầu tất yếu của thời đại. Và ở Việt Nam, Tập đoàn Quế Lâm là một trong những doanh nghiệp tiên phong, bền bỉ và nhất quán trên con đường đó.

Từ phân bón hữu cơ đến một hệ sinh thái nông nghiệp hoàn chỉnh

Hơn 20 năm trước, Quế Lâm khởi đầu là một doanh nghiệp sản xuất phân bón phục vụ nông nghiệp. Nhưng điều làm nên sự khác biệt không nằm ở sản phẩm ban đầu, mà ở tầm nhìn chiến lược: không dừng lại ở “bán đầu vào”, mà xây dựng một mô hình nông nghiệp hữu cơ – tuần hoàn theo chuỗi giá trị khép kín, nơi trồng trọt, chăn nuôi, xử lý môi trường và tiêu thụ sản phẩm gắn kết chặt chẽ với nhau.

Theo đánh giá của nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, Quế Lâm đã “định dạng” được mô hình nông nghiệp hữu cơ – kinh tế tuần hoàn mang dấu ấn riêng, không sao chép máy móc kinh nghiệm nước ngoài, mà xuất phát từ điều kiện sinh thái, tập quán canh tác và nhu cầu thực tiễn của nông dân Việt Nam.

Kinh tế tuần hoàn: “Lấy nông nghiệp nuôi nông nghiệp”. Điểm cốt lõi trong mô hình Quế Lâm là tư duy tuần hoàn sinh học. Phế phụ phẩm không còn là rác thải, mà trở thành tài nguyên. Rơm rạ không bị đốt bỏ gây phát thải carbon, mà được xử lý làm phân hữu cơ. Chất thải chăn nuôi không gây ô nhiễm, mà được tái chế thành dinh dưỡng cho cây trồng. Mô hình nuôi ruồi lính đen biến rác hữu cơ thành nguồn đạm giá trị cao, tạo thêm sinh kế mới cho nông hộ.

Đặc biệt, quy trình chăn nuôi hữu cơ an toàn sinh học của Quế Lâm – không mùi hôi, không nước thải, không phát thải khí độc – đã chứng minh rằng: bảo vệ môi trường không đối lập với hiệu quả kinh tế. Trái lại, chính sự tôn trọng tự nhiên lại mang đến lợi nhuận bền vững, với mức lãi từ 1,2 – 1,5 triệu đồng cho mỗi con lợn thương phẩm.

Không chỉ là mô hình sản xuất, mà là cuộc cách mạng về nhận thức. Giá trị lớn nhất của Quế Lâm không chỉ nằm ở những con số về diện tích, sản lượng hay lợi nhuận. Quan trọng hơn, đó là sự thay đổi nhận thức của người nông dân. Từ chỗ chạy theo năng suất bằng mọi giá, người nông dân được thuyết phục để sản xuất có trách nhiệm hơn với đất, nước, môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Trong 5 năm (2020–2025), hàng nghìn lượt nông dân, cán bộ cơ sở, tổ hợp tác và hợp tác xã đã được đào tạo, tham gia vào chuỗi giá trị nông nghiệp hữu cơ – tuần hoàn Quế Lâm. Hàng chục xã, phường ký kết hợp tác đồng hành, hình thành mạng lưới sản xuất – tiêu thụ nông sản hữu cơ gắn với hệ thống cửa hàng phân phối tại địa phương.

Quế Lâm và thông điệp cho tương lai nông nghiệp Việt Nam. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên và yêu cầu ngày càng cao của thị trường đối với nông sản sạch, mô hình nông nghiệp hữu cơ – kinh tế tuần hoàn của Quế Lâm mang ý nghĩa gợi mở quan trọng. Đó là minh chứng sống động cho nhận định của Bộ trưởng Lê Minh Hoan: “Nông nghiệp xanh không phải là thách thức, mà là cơ hội”.

Quế Lâm cho thấy: muốn đi xa trong nông nghiệp, không thể chỉ nhìn vào một mùa vụ hay một nhiệm kỳ, mà phải nhìn bằng tư duy dài hạn, tư duy hệ sinh thái và trách nhiệm liên thế hệ. Đó là con đường khó, đòi hỏi sự kiên trì, đầu tư lớn về con người và thời gian. Nhưng đó cũng là con đường duy nhất để nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững, văn minh và có chỗ đứng vững chắc trên thị trường toàn cầu.

                                                       Bà Nguyễn Thị Sửu – Thành uỷ viên, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Huế